RAZGAD’TAKİ TARİHSEL MİMARLIK ANITLARI VODEN KÖYÜNDEKİ “HÜSEYİN BABA” TEKKESİ

RAZGAD’TAKİ TARİHSEL MİMARLIK ANITLARI

VODEN KÖYÜNDEKİ “HÜSEYİN BABA” TEKKESİ

 

Osmanlı yönetimi zamanında Deliorman toprakları Alevi dünya görüşünün köken saldığı merkezdi. Bu doktrinleri öğretmek için Deliormanın birçok yerlerinde bugüne kadar ayakta kalan tekkeler yapılmıştır. Bunlardan biri de Voden (Eskiden Mazhar Paşa) daki “Hüseyin Baba” tekkesidir.

Burada iki bina vardır: Biri Türbe 8 köşeli olup duvarların uzunluğu 2.4 m. yüksekliği 3.25 m. binanın üç, dikdörtgen penceresi vardır. kuzey doğusundaki duvarda da yarım daire biçimi giriş kapısı vardır. tavan kubbe şeklinde kavisli ağaçlardan yapılmıştır. Türbenin çatısı piramit gibi geniş 8 köşeli saçağı vardır. Bu geniş saçağı dördüllemeye kalın 17 direk tutmaktadır, direklerin üst uçları konsolla son bulmaktadır. Binanın ortasında Hüseyin Baba’nın türbesi vardır. Mezarın uzunluğu 3.15m kuzey doğu güney batıya doğru yön verilmiştir. Batı tarafında mezar taşı vardır, tepesi yontulmuş ve buna kalender derviş börkü sivri tepeli bir şekil verilmiştir, buna yeşil sarık sarılmıştır. Mezar üzerinde oymalı eski yazı bulunan bir kargı ve dirviş teberi bulunmaktadır. Mezarın üzeri nakışla süslenmiş kalın yeşil bir çuhayla kaplıdır. Türbenin civarında türbede yaşayan derviş ve şeyhlerin mezarları vardır. bugüne kadar muhafaza edilen 1824 yılına ait yazılı bir taş bulunmaktadır. Türbenin 20 metre mesafesinde kuzey tarafta imaret bulunmaktadır. Burada dervişler ve tekkenin hayranları duruyordu. Bu bina 12 köşeli adam akıllı sağlam yapılmıştır. Duvarları 0.85 m. kalın yüksekliği 3.3 m.’dir. Çok güzel yontulmuş blok taşlardan yapılmıştır. Bu binaya 6 köşeli bir antre eklenmiştir. Türbe yanındaki mezar taşlarının yalnız birinin üzerinde 1824 tarih vardır, bu şunu gösteriyor ki 1826 yılında Sultün II. Mahmut’un yeniçeri ocağını ve onların ruhani öğretmenleri dervişlerin tekkelerini kaldırmasından 2 yıl önceye aittir. Bu olaya “Vak’ay-i Hayriye” denir, bundan sonra “Hüseyin Baba” tekkesi de kapatılarak dervişler oradan kovalanıp tekkenin mal ve mülküne el konarak sonra satılmıştır. Tekkenin 3000 dönüme yakın tarlasını o zaman Razgrad’ta kadılık yapmış Ahmet Efendi satın alıyor. Fakat daha sonra o da bunu Mazhar Paşaya satıyor. Mazhar Paşa burasını o zamana göre modern bir çiftlik haline getiriyor. Buraya yeni iki bina yaptırıyor. Biri “Büyük saray”, diğeri “küçük saray” bugün buna “Misafir odaları” da denir. İmaret camiye çevrilerek ona eklenen kısmın o zaman yapıldığı tahmin ediliyor. Mazhar Paşa aldığı yerlerle yetinmeyerek daha bir çok çevre köylülerinin yerlerini zorla kendi topraklarına kattı (Aşağıdaki belgede de görülecektir. Ç.N.), irili ufaklı 35 bin baş hayvan besledi. Çiftliği açık göz çerkezler koruyordu, bunlar ayrı bir odada duruyorlardı, bugün o odalara “Çerkez odaları” denir. Özgürlükten sonra bu çiftliği Duraç köyünden Mumcu Mehmet satın aldı, ondan da Razgrad’lı suvatçı Saul Kambosev aldı. Tekke çevredeki hristiyanlarca kutsal yer sayıldığı gibi, hala kızılbaşlar tarafından çok saygı görmektedir. Hristiyanlar burada “Sveti Dimitır Aya Dimitır” gömülüdür derler, kızılbaşlar da “Hüseyin Baba” nındır bu türbe derler. Ve yakınında olan Demir Hasan Baba’nın kardeşi olduğunu ısrar ederler. Alman Türkoloji Prof. Frants Babingerse Hüseyin Baba’nın oğlu Yunus Abdal olduğunu, bir zamanlar köy adları değiştirilmezden önce Hüseyin Baba Tekkesine yakın Yunus Abdal (şimdi Yonkovo) köyünde türbesi vardır.

Bugün Deliorman’da Hüseyin Baba tekkesinin yapılış tarzı 16.,17. yüzyılların ilginç mimarlık anıtlarından biridir.

 

Ara Margos, Varna 2. Devne Kasabası Arkeoloji üssü “Novo Ludogorie Yeni Deliorman” Gazetesi’nden Çeviren: Ahmet Hezarfen

 

Cem Dergisi, Sayı: 32, Ocak 1994, Sayfa: 29

 

 

Kitap

Deliorman’ın Koca Çınarı: AHMET HEZARFEN, (YAŞAMI, ALIŞMALARI, ANILARI, YAZILARINDAN ÖRNEKLER),  AYHAN AYDIN, Niyaz Yayınları, 2008, İstanbul,

Kitapta, Sayfa: 463-464