Dedelerden Gelen Toplu Yanıtlar, 1998 (11. Bölüm)

DEDELERİN ALEVİLİKLE İLGİLİ SORULARIMIZA VERDİKLERİ YANITLAR 11. BÖLÜM

DEDELERİN ALEVİLİKLE İLGİLİ SORULARIMIZA VERDİKLERİ YANITLAR 11. BÖLÜM

(Ayhan AYDIN’ın hazırladığı sorulara 16/18 EKİM 1998 CEM VAKFI ANADOLU İNANÇ ÖNDERLERİ BİRİNCİ TOPLANTISI Öncesi Ve Sonrası Dedelerin Toplu Cevaplarıdır)

Aşağıda, Alevi Dedelerine yönelttiğimiz sorulara karşılık onların verdikleri yanıtlar hiçbir müdahale olmadan olduğu gibi verilmiştir.

DERLEYEN: AYHAN AYDIN, 1998

 
DEDELİĞİN GELECEĞİ

Dedelik kurumunun yürüyebilmesi için, dedelerin eğitim ve öğretim görebilecekleri bir enstitüsünde... (İsmail Türker (İs. Tü.))

Ümitlerim çok yüksek. (Kalender Topalcengiz (Ka. To.))

Büyüyüp ilerlemesi. (Kazım Bayram (Ka. Ba.))

Dedelik kurumunun geleceğine inancım tamdır. Bu yolumuzun devamı için devamını diliyorum. (Halil Buğa (Ha.Bu.))

Alevîlik yolu hakkında Kur’an – Hadis-Hukuk – sosyal bilgilerle mücehhez olmalı, Talibi ikna ve irşad etsin (Hasan Dedeoğlu (Ha.De))

Dedelik kurumunun geleceğine ilişkin düşüncem şudur; Dedeleri yetiştirmek için yüksek okullar açılmalı, okullarda devletleştirilmeli aldığı diploma bir doktorun bir mühendisin diploması gibi kanuni olmalıdır. (Hasan Hüseyin Aslan(Ha. Hü. As))

Bendeniz gelecekle ilgili hem sevinçli hem de tedirginim. Sevinçliyim çünkü; günümüzün gençleri şanslıdır. Araç-gereç gerekse serbestlik ve alt yapı gönünden. Örneğin; cem evlerinin açılması, kitaplar, dergiler vb. yayınların olması ve artması, saz kurslarının açılması vb. her türlü imkan var. Gayret edilirse gelecekten umumtluyum. Terdirginliğim ise insanlarnı inanç, itikad vb. konulardaki ilgisiz, inançsız, meraksız olmasından kaynaklanıyor. Insanlar içinde bulunduğu şartları, imkanları iyi değerlendirememektedirler. Kendilerini yetiştirip, kurtulmak yerine bunun içinde adeta boğluyorlar, maalesef bundan kurtulmak için de hiçbir şey yapamıyorlar. Fakat bunlara rağmen bu yolun kaybolacağına veya öneminin azalacağına inanmıyorum. Biz daha zor döneleri atlatmış insanlarız, bunun da üstesinden geleceğiz.(Hasan Müldür(Ha. Mü)) (Ali Asker Müldür(A. As. Mü))

Dedelik devam edercektir, hiç şüphem yoktur. (Hasan Yasevioğlu(Ha. Ya))

Toplum var oldukça yaşam biçiminde gerekli gelenek göreneklere ihtiyaç duyulacaktır. Bu bağlamda dedenin cahil sıfatı ile eğitilmiş toplumu yönlendirmeye kalkışması bence saçmalık. Yaşlı dedelere karşı saygılı davranmamız gerekir. O öğrendiğini öğrenmiş, başka bir şeyde öğretemezsinki. Inandığından çeviremezsinde. Onlara karşı hoşgörü şiar’ımız olmalıdır. Ancak onlardan ricamız önümüze engel olmasınlar. Günümüz ve sonrası dede eğitici öğretici olmalıdır. Kainatın oluşumunu, galasileri, insanı ve bütün nesnel varlıkları tanıması lazkımdır. Kendi iradesini kullanan dede çocuğu bunların içinde yaşadığı batını üniversitesinde kolay öğrenir. Bugün toplumun gerek duyduğu dede ise; Alevî toplumunun vazgeçilmez gelenekleri arasında başta kurna okuma, Kuranı okurken de Türkçe açıklamalarıında beraber okumalıdır. Toplumda Hoca eksikilği var. Mevcut hocalar teçvit bilmiyor. Bazı hocalarda kendini muska yapmaya vermiş çıkar ve para kazanmaya yönelik. Önlenmelidir bu konuda toplum bilgilendirmelidir. Nikah kıyma içni yukarıda değinmiştim vazgeçilmez gelenektir. Kurban keserken dedeye ihtiyaç var tekbirleme gerekir. Eğitilmiş, arıtılmış kemalet aşamasına ulşmış kinden, kibirden arınmış dede tipi,toplumda anlı açık, yüzü aktır. Gururlu kendini çok bilen sanan maalesef nefsi muhhim der öteye çıkamamış insandır. Çünkü kemalet aşamasına varmamış demektir. Cenaze, nişan, nikah, kurban (Karşı olsam bile toplumun vazgeçilmez bir geleneğidir, sünnilikten ödünç alınmadır. Alevînin kurban bal, süt ve elmadır. Hayvan boğazlama değildir.) musahiplik, sünnet, dargınlık, kavga gibi olaylarda dedenin rolu büyüktür. Ve genç olmalıdır. Kısaca, “Düşünen insan” yaratalım, düşünmeyen sürü değil.

Dedelik okulu açılsa, dede okusa bile, gezgin dedelik olmamalıdır. Olursa hiç kimes eskesi gibi yazıl kültüre önem vermez, sözlü kültür sürekli gündem de kalmaay hak kazanır. Dedelik yerine sofizm gelişir. Bununda eskide olduğu gibi kimseye faydası olamaz. (Hıdır Yıldırım(Hı. Yı))

 

Dedelik kurumuna ait düşüncelerim. Evela dedeler seyit olanlar diğerlerinden (Dergâhlarda yetişerek derviş olup bölgelere gönderilen ve zamanla kendisini dede olarak kabul ettiren) şimdi de arap saçına dönüşmüş olan dedelik kurumunun arındrarmak lazım herkes makamını ve yerini bilmeli. En kısa zamanda bu kurum oluşmalı ve diğer Alevî dernekleri ile temasa geçilerek hali hazırda yetenekli dedeleri kurumlarda yetkili kılıp Alevîliğen inançsal kültürünü bulunduğu bölgede kendi çevresiyle (dede çevresiyle) bir grup oluşturarak gelişi güzel Alevîlerin adına yapılan konuşmaları fetvaları engellemek. (Hüseyin Kaplan(Hü. Ka))

Dedelik okullarının açılması ve orada eğitilmesi gerekir. (Hüseyin Er(Hü. Er))

Bence temel ortak bir okul, eğitim olmalı yine tekrarlıyorum taşı delen suyun sürekliliğidir ağırlığı değil. (Hüseyin Kırca(Hü. Kı))

Dedelik kurumunun geleceğine ilişkin düşüncemiz şudur yol bir sürek binbir olmayıp bir noktaya birleşip bir usulde yürümesidir. (Hüseyin Özgeoğlu(Hü. Öz))

 Dünya dndükçe ehlibeytin vasfı ibadeti bitmedikçe bu dedelik devam eder. Yalnız dedelerin biraz daha ilim ve bilgi sahibi olmaları gerekir. (Hüseyin Şahin(Hü. Şa))

 Okumak. Ilim ve irfan öğrenmek ve öğretmek(İbrahim Doğan(İb. Do))

 Dedeler hurafadan kaçınmalıdır. Eğitimli olmalıdır. Bilinçli olmalıdır. Dedelere bu imkanları verecek, onları yetiştirecek bir kurumun olması gerekmektedir. (İsmail Eker(İs. Ek))

 Dedelik okulu açılmalı gerçek bilgili dedeler yetişeceğine inanıyorum. (İsmail Özcan(İs. Öz))

 Hep beraber bir (Kazım Kızılgöz(Ka. Kı))

 Tahsile, kültüre, ilime girmesi lazım(Mahmut Akbulut(Ma. Ak))

 Cem Vafı gibi yönetilen ve İzzettin Doğan’ın önderliğinde inanıyorum ki daha da büyüyecek çünkü siyaset girmediği müddetçe ilerleyecek. Bir olalım, diri olalım, iri olalım.  AHMET YESEVİ HAZRETLERİ (Mahmut Gökçe(Ma. Gö))

 Dedeye de maaş verilmeli ilahiyet dede için kurulmalı dedeler hakiki Kuran üzerine yani bütün bigiler üzerine yetiştirmeli(Mehmet Başpınar(Me. Ba))

 Dedelik kurumu eğer bir dede yetiştirme yurdu, üniversite,ilahiyat fakültesi gibi kurumlar dede yetiştirmezse dedelik on beş yirmi yıl sonra son bulur zannediyorum. Yine de iyisini ve sonunu Allah bilir. (Mehmet Çelik(Me. Çe))

 Dedelik kurumu, “aslına uygun” olarak EL ELE EL HAKKA katarını yeniden kurup resmen düzenlenmeli. Önceki durumda disipline edilmeli. Herkes yoluna koyulan kurallara uymalı. Uymayanlar derhal safdışı bırakılmalı.

                        Tasavvuf ilminden ve ayin-i cem yapacak beceriden yoksun olan Ocakzadelere, saygıda kusur etmemekle beraber, dedelik görevi de verilmemeli. Dedelik görevi verilecek zatlar, “dedelik okulunda” yetiştirilip “dedelik beratı” ile techiz edilmeli.Fethi Erdoğan (Fe-Er)

 Dedeler Ehl-i 7Beyt üniversitesini okumalı dede bilgin olmalı dede cemde herşeyi anlatmalı ve talibin dede çobanıdır.Abdullah Ceylan (Ab-Ce)

 Daha iyi daha güzel olacağına inanıyorum.Abdullah Tayyaroğulları(Ab-Ta)

 Dedelik kurumunun geleceğinin sürdürebilmeleri için ilim ve bilime önem verilmeli. Dedeler kendilerini yenilemelidirler. Dede çocukları büyük Pir ve dedeler tarafından irşat edilmelidir. Kur’an bilimini,alevi ekamlarını iyi bilmelidirler. Evladı Resul dışında dedelik yapılmaz. Evladı Resul dışında dedelik yapılsa, bu yol yozlaşır, yürümez.Ahmet Karanfil(Ah-Ka)

 Dedelik bakidir. Hiç bozulmaz. Mutlaka birileri sahip çıkar.Ahmet Turgut(Ah-Tu)

 Dedelik makamına her aleviyim diyen sahip çıkmalı, değer vermeli. Günümüzde bu icraatı yürütecek en az bin (1000) dedenin olduğuna kaniyim. Yeterki ortamı bulsun. Devlet, millet, kurum ve kuruluşlar gerekli desteği versin.Ali Canpolat(Al-Ca)

 Ilim ve kültürün ışığında ancak yürüyebilir. Ali Doğan(Al-Do)

 Dedeler çocuklarına kültür göstermeli tarikatı icra etmeyen dedelik yapamaz.Ali Metin(Al-Me)

 Dedelik kurum olmaktan ziyade bir eğitim okulu olması lazım. Dede buradan yetişmeli diye düşünüyorum.Ali Osman Bozdemir(Al-Bo)

 Cemevlerinin açılmasından dolayı dedelik kurumunun daha çok önem kazanacağına inanıyorum.Bertal Yıldırım(Be-Yı)

 Dedelerin mutlaka ilim irfan görmelidir. Ve insani kamil olmalıdır ki oda talibin eğitmesini bilmelidir. Celal Kami(Ce-Ka)

 Taliplerine bilgi,eğitim vermesidir.Celal Yüksel(Ce-Yü)

 Günümüzde 40 yaşının üstündeki dedelere pek bilgi sorulmaz. Fakat gelecekteki dedeler gerçek dede soyundan olmalı, dede okulları açılıp dedeler yetiştirilmeli, çağa, ilme müsait olmalı, insanlığa ve taliplere saygılı olmalıdır.Cemal Güler(Ce-Gü)

 Birlik beraberlik sağlarlarsa daha güzel olur. Eğer yapmasalar yol sahibi yolunu sahipsiz bırakmaz. Temennim iyi olmasını dilerim.Cemal Sevin(Ce-Se)

 Dedelik kurumu okul haline dönüşmesini bilgi ve irfan sahibi olmasını arz ederim.Çelebi Eken(Çe-Ek)

 Dedelik kurumunun geleceğine ilişkin bir dedelik okulunun açılması dedelerin bu okuldan mezun olarak, cem evlerine tain edilmesi, bu insanların maddi olarak geçiminin sağlanması gerekir.Elvan Çelen(El-Çe)

 Eski dedeler gibi islami kültür sahibi olmalılar. Seceresi olan asil dedeler dedelik yapmalı. (Tayin edilen babalar-dedeler çocuklarını tayin etmiş asiller safdışı olmuş durumda).Feyzi Erdoğan(Fe-Er)

 Dedelik kurumunun geleceğine ilişkin düşüncelerim; gelecek kuşakları, okutup alim ve dürüst bir nesil yetiştirmek.Hasan Akkaya(Ha-Ak)

 Gelecek nesile göre çocuklarımıza eğitim vermek, cem evlerinde dedelik kurslarının açılması ve çocuklarımızı buna yönelik bilgilendirmeliyiz.Muharrem Arslan(Mu-Ar)

 Dedelik kurumu bana göre eski geleneklerine bağlı kalmak şartıyla çağa uygun bir hale getirilmelidir. Bunun da tek çözüm yolu 16-19 ekimde olduğu gibi yetenekli dedelerin bir araya gelmesiyle üzerinde mutahakat sağladıkları bir deklarasiyon yayınlayarak bütün dünya daki alevilerin aynı şekilde ibadetlerinin yapılmasını ve ibadetimizin bir parçası olan semahda rastgele olur olmaz yerde yapılmamasını sağlamak bunlara bir an evvel çözüm bulunması gerekmektedir.Murtaza Dinçer(Mu-Di)

 Dedelerin eğitime tabi tutulması gerekir. Eğitimsiz bir dedinde topluma bir faydası olamaz.Musa Çetinkaya(Mu-Çe)

 Bu konuda bilgili kişiler yetişmezse giderek etkisini kaybeder. Bir çatı altında örgütlenmek gerekir.Mustafa Başaran(Mu-Ba)

 Dedelik kurumunun geleceğine ilişkin düşüncelerini zamanı geçmeden dedelik okulununu açılması burda dede ve baba çocuklarına okul açılması dedelik kursu verilmesini istiyorum. Bunlar olmazsa dedeliğin geleceği karanlık olur. Tez zaman siz büyüklerim tarafında açılması rica ederim.Mustafa Doğan(Mu-Do)

 Vahimdir.Mustafa Güler(Mu-Gü)

 Dedelik kurumu gerçekten kurumlaşmalı orgün ve akademik eğitilmeli alevi islamı tam kamil bilmeli bir merkezden denetlenip aydınlatılmalı çağdaş güncel irşad edilmeli. Tüm Alevi İslam bir noktada itikatta olmalıdır. Müminleri de bu dedeler eğitmeli dini hizmet vermeliler diye düşünüyorum.Mustafa Güvenç(Mu-Gü)

 Edep haya sahip kişi olmalı.Nesimi Demir(Ne-De)

 Dedelik kurumunun geleceği bence başta Cem Vakfı olmak üzere devletimizin vereceği maddi imkanlara bağlı olduğu düşüncesindeyim. Günümüz şartlarında bu görevi ifa etmek oldukça zor görünmektedir. Herşey ekonomiye bağlı olarak işlemektedir. Maddiyattan yoksun olan dede ne köy,köy nede kapı kapı dolaşabilir. Çünkü onun da bakmkala yükümlü olduğu bir ailesi okula gönderdiği çoluk çocuğu vardır. dede işini gücünü bırakıpta dolaşırsa onun ailesini kimler geçindirecek çoluk çocuğuna kimler bakacak, cebine harçlığını kim koyacak. Bunları çok iyi düşünmemiz gerekiyor. Çünkü çağımız uzay çağı, bilim çağı,teknoloji çağı.bizler bu gelişmelerin dışında kalamayız. Aksine tam içinde yer almalıyız. Bütün bunlara kavuşmanın yolu da ekonomik iyileşmeden geçmektedir. Bu nedenledirki bu kurumun ayakta kalabilmesi için dedelere Cem Vakfı aracılığı ile maaş bağlanarak bu görevlerini hür ve özgür olarak ifade etme hakkı verilmelidir. Aksi takdirde dedeler maddi sıkıntıdan dolayı bugüne kadar yaptıkları fedakarlıklardan vazgeçecekleri kanaatındayız.Niyazi Arslan(Ni-Ar)

 Yolu tarikatı yürütmek. Cem,cemaat kurmak, gelecekteki gençlerimizin bilgilndirilmesini sağlamak. Alevi kitlesini aydınlatmak (alevilik konusunda)

 Birleşip çeşitli olaylar ortadan kaldırmaktır. Pirini mürşidini tanımaktır.Paşa Akkaya(Pa-Ak)

 Dedelik kurumunun geleceği böyle giderse fena bence dedeler için mutlaka bir okul enstitü gibi eğitici kurumlar açılmalıdır.Remzi Erdoğan(Re-Er)

 Dedelik kurumunun geleceğine düşüncelerimiz ileri görüşlü kuranın emirlerine uyum sağlamak  insanlara karşı hoş gönüllü barışçı insan haklarına saygılı olunması eline diline beline sahip olmalı. Bilhassa görgü zamanında çok dikkatlı olmak gereklidir. Haklıyı haksızı bilmeli.Rıza Aslan(Rı-As)

 Dedelik kurumunun geleceğine ilişkin düşüncem dedelik yapacak zadların behemal okumuş ilim irfan sahibi olması ve tarikat yolunun icraatını iyice öğrenmesi şarttır.Rıza Büyükşahin(Rı-Bü)

 Dedelik kurumunun geleceği düşünceler yeni nesiller yetiştirip bu yolu yürütüp ileriye götürmeleri gerekir.Rıza Özer(Rı-Öz)

 Dedelik Aleviliğin temel taşıdır. Önce bu yol biline, dedelik fazla eleştiri çekmez, yıpratılmaya hiç gelmez. Dedelikle oynarsanız Aleviliği sunnileştirmek için ilk adımı atarsınız. Tekrara ediyorum hiçbir kimse dedelik müessesesi ile oynamasın talip mutlaka yolunu bulur, pirine, mürşidine, rehberine ulaşır. Yapılacak şeyleri ülke çapında tespit etmek, dedeliğin geleceği ile ilgili olarak, cem vakfımızın yapmış olduğu şu son toplantı gibi toplanmak dedelerimizin fikrini bu konuda almaktır. Gerisi yalandır. Yol erkan dededen geçer. Dedesiz talip olmaz, Alevilik olmaz. Benim şahsi fikrim dedeelri yetiştirecek kursların hemen düzenlenmesidir. Yetişkin dedelerimizde gelsinler kendilerini yetiştirsinler, yeni dede olacak evlatlarımız, gelsinler yolu erkanı öğrensinler. Şu an Aleviliğin tek tutanağı cem vakfımız buna öncelik etmeli dedelerimizle teması asla kesmemelidirler. Toplumumuzun buna çok ihtiyacı vardır. Ben bir ded olarak Cem vakfının her zaman emrindeyim. Seyfi Oğuz (Se-Oğ)

 Dedelerin geleceği için düüncelerim; cemevlerinin çoğalması ve bilgili dedelerin burada hizmet vermesi, dedelik okullarının açılması dede çocuklarının zaman ve çağa göre yetişip yolumuzu geleceğe taşıması, dedelerin yılda bir kez bir araya gelip birbirlerine fikir ve düşüncelerini açıklayıp danışmasını arzularım. Şinasi  Erdoğan (Şi-Er)

 Dedelik kurumu çağa uygun olarak kendini yetiştirmesi Kur-an’ın bilgilerinin olması artık kulaktan dolma bilgilerde değil, bu konuda da genç kuşaklarımızın yetişmesi için dedelik bilgilerinin verilmesi için bir kurum gerekir düşüncesindeyim. Şevki Demir (Şe-De)

 Önemli bir kurum, gereklidir. Hamza Hoca Toraman (Ha-To)

 Dedeler eskisi kadar bilinçli yetişmiyorlar. Eskiden ocaklarda, dergahlarıda ve tekkelerde yetişirdi. Şimdi böyle bir kurumda yoktur. Onun için İlahiyat fakülteleri gibi dede yetiştiren okullar açılıp dede yetiştilir. Bu okullarda yetişenlere dedelik yapabilir setifikası verilir. Böyle bir belgeye sahip olamayanlar dedelik yapamazlar. Sahte veya bilgisiz, tecrübesiz dedelikte önlenmiş olur. Yusuf Çalışkan (Yu-Ça)

 Dedelik kurumunun geleceği ile ilgili kaygılarım çok. Niçin; çünkü kendini yetiştiren topluma önder olabilecek vasıflara sahip pek az dede kaldı. Her cemevinde değişik cem yapılıyor. Hatta çoğu cem evlerinde Alevilik adına şeriat namazı kıldırılıyor. Eğitim sorunlarımız var. Merkezi sistemle eğitim açıkcası ‘’Alevilik Enstitüsü’’ kuurlmalı. Bütün dedeler Aleviliği bilip yaşayan dedelerce eğitilip ülke genelinde aynı cemlerin, aynı muhabbetlerin yapılması sağlanmalıdır. Alevilik artık kurumsallaşmalıdır. Kendi okulunu, kendi cem evini, kendi cenaze hizmetlerinin yapılacağı alt yapıyı oluşturmalıdır. Bugün derneklerde vakıflarda dedenin varlığı pek hatırlanmıyor, cemlerde bile bildikleri yapacak imkan sağlanmıyor. Oysa o görevin gerçek sahibi dededir. Bu kurum eski saygınlığına kavuşturulmalıdır.  Biz Aleviler demire, çimentoya, kuma kısaca binalara gerekli yatırım yaptık ama asıl olması gereken insan potansiyeline yatırım yapılmadı. Handid edenin eğitilmesi için bir kuruşluk yatırım yapıldı. Buğday ekmeğinin tarladan mahsul beklemek gibi bir şey bu. Ben kendimdeki eksikliklerimi görerek birşeyler yapmak isterdim fakat bütün kapılar kapalıydı, açmasını başaramadık. Okulu olmayan, öğreneceği, altyapısı olmayan bir yerde nasıl yetişebilirdik! Sonra da acımasızca eleştirildik. Dede cahil! Dede cahil! El insaf diyorum ve bu bölümü bitiriyorum.Ali Rıza Uğurlu (Al- Uğ)

 Güzel ahlak bozulursa buda biter. (Nevzat Demirtaş(Ne-De))

 Dedelik kurumu “Evrensel Alevî Kültürü”nün vazgeçilmez bir unsurudur. Ancak; günümüz dedeleri bulunduğumuz çağa uyum sağlamalıdır. Çağın bilgileri ile donanmalılar. Artık hiçbir dedenin mezar taşlarıyla övünmelerine hakkı yoktur. Bir Alevî dedesi günümüzde bilge olmalı, öğretmenlik görevini layıkıyla yerine getirmelidir. (Hüseyin Yalçın (Hü-Ya))

 Alevîliğin ve dedeliğin bilgilendirilmeli talibin ve dedelerin tarikat okulu olmalı. (Mustafa Özer(Mu-Öz))

Yorum ekle


Güvenlik kodu
Yenile