DEDELERİN ALEVİLİKLE İLGİLİ SORULARIMIZA VERDİKLERİ YANITLAR 6. BÖLÜM

(Ayhan AYDIN’ın hazırladığı sorulara 16/18 EKİM 1998 CEM VAKFI ANADOLU İNANÇ ÖNDERLERİ BİRİNCİ TOPLANTISI Öncesi Ve Sonrası Dedelerin Toplu Cevaplarıdır.)

DERLEYEN:AYHAN AYDIN. 1998

Aşağıda, Alevi Dedelerine yönelttiğimiz sorulara karşılık onların verdikleri yanıtlar hiçbir müdahale olmadan olduğu gibi verilmiştir.

HZ. ALİ

 Hz. Ali’yi Ali yapan daima haklının yanında, haksızın karşısında olarak, beni etkileyen Hz. Ali’nin özellikleri ise kendini köle olarak sattırıp, Fazlının borcunu ödemek, kesik başın carına yetmek, Ziramın borcunu ödemek, yedibaşlı ejderhayı öldürmek, sayın dostlar Ali’nin sırrını ve faziletleri saymakla bitmez. Gelin beni bağışlayın Hz. Ali ile başbaşa bırakın. (İsmail Türker (İs. Tü.))

Alevilikte Hz. Ali (RA) Veliyullahdır. Özelliklerini ben şöyle açıklayabilirim. Yer su gök duman iken gökte yeşil kandil var idi. Cenabı Allah Cebrail Aleyhisselamı yarattı. Cebrail Aleyhisselam 40 yıl uçtu konacak bir yer bulamadı. Yeşil kandile kondu. İçeriden bir soru soruldu. Sen kimsin, ben kimi? Cebrail-i Emin sen sensin ben benim dedi. Sağ kanadının ucu yandı ve uçtu. 40 yıl daha gezdi.tekrar o kandile kondu. Tekrar sorulduğunda sen sensin ben benim dedi. Bu defa sol kanadının ucu yandı. 40 yıl daha gezdi. 120 yıl oldu. Gaipten kulağına bir ses geldi. Dediler ki var o kandile kon. Sen kimsin ben kimim diye sorduklarında de ki sen yaratıcısın ben yaratılmışım hata ettim günahımı bağışla. Cebrail Emin aynısını uyguladı ve kandilden kapı açıldı. Cebrail Emin içeri girdi. Gördü ki bir kadın oturur. Ya kadıncık kimsiniz dedi? Ben Fatımatül Zehra’yım dedi. Cebrail Emin: Başındaki taç nedir? Dedi. F.Z. Atam Muhammed Mustafa dedi. C.E. Belindeki kemer best nedir? Dedi. F.Z. Eşim Aliyyül Mürteza dedi.C.E. Kulağındaki küpeler nedir? F.Z. oğullarım Hasan ve Hüseyin dedi. Görüyoruz ki dünya kurulmadan Cenabı Allah Ehl-i Beyt’i yarattı. Ve Rabbil Alemin Fatıma’yı sevdim Fatıma oldum. Muhammed’i sevdim Muhammed oldum. Ali’yi sevdim Ali odum. (İsmail Yalçın (is. Ya.))

Ali’nin ötesinde hiçbir varlık olmadığına Aleviler inanarak Ali’yi severler. O cömertlikle Ali mertlikle Ali yocaatta Ali merhamette Ali Ali Ali. (Kalender Topalcengiz (Ka. To.))

Dinimizin kuruluşunda Hz. Ali’nin büyük katkısı olmuştur. Hz. Peygamber dindir, Ali imandır. Alevilik için de Ali Muhammed’den sonra ikinci halifedir. Ehl-i Beytin kurucusu Ali’dir. Aleviler için Ali önemli ve çok kudretli bir yere sahiptir. (Halil Buğa (Ha.Bu.))

 Hz. Ali, Hz. Muhammedi’in amcası oğlu, damadı, Kur’an ayetlerinde ve Hz. Muhammed’in hadislerinde öğülen kişi, Alevîlik zaten Ali tarafları, Hz. Muhammed’den sonra Ali’nin önderliğini kabul eden demektir. Hz. Muhammed ben ilmin şehriyim Ali kapısıdır, Ali halktır Hak Ali iledir. Her tutum davranışları ile örnek kişidir. (Hasan Dedeoğlu (Ha. De))

 Hz. Ali Tanrının aslanıdır, peygamberin damadıdır. Hasan, hüseyin cennetin efendileri olan incilerin atasıdır. Peygamberin kardeşi ve müsahibi lahmeke lahmi cismike cismi ruhike ruhuna Mashar olan peygamberin vasisi olan, varisi  olan peygamberin yatağına yatıp canını feda etmeye hazır olan insan zekasının üstündeki bütün kerametlere sahip olan uluların ulusu, velilerin velisi olan büyük zatdır. Şahi vilayetdir yani Hz. Ali’nin evsafınıın ağaçlar kalem denizler mürekkep olsa yaza yaza ağaçlar biter, denizler bitmez. (Hasan Hüseyin Aslan(Ha. Hü. As))

 Hz. Ali’yi bir iki kelimeyle anlatmak mümkün değildir. Hz. Ali zahirdir, batındır, evveldir, ahırdır. Cömerttir, paylaşımcıdır, fedâkârdır, velidir, alimdir. O “insan-ı Kamil”dir. İben bir dede olarak Hz.Ali’nin davranışlarındna, bilgisinden vs. muhakkak etkilendim. Örneğin; Hz. Ail fazlı adındaki bir kişiyi borçlarından kurtarmak için köle olarak pazarda satılmayı kabul etmiştir. Yine Hz. Muhammed (AS) hicret ederken yatağına yatma cesaretini göstermiştir. Bunlar vb. benim etkilenmeme kâfidir. Tabii burada Hz. Ali’nin bütün keramet ve mucizelerini anlatmak imkanım yoktur. Alevîlik için önemine gelince; Hz. Ali Alevîliğin özüdür. Hz. Ali’nin olmadığı yerde Alevîlikten söz elidemez. Hz. Ali’nin Alevîlikteki önemi var. Ana verilen değeri deyiş, sema, duvaz-ı İmamlar, dualar bakarak görmemiz mümkündür. Hz. Ali’nin rehber oluşuna gelince; Bildiğine göre Hz. Ali bütün peygamberler var olmuştur, rehber olmuştur. Yine bir hadiste de belirtildiği gibi “ Hz. Muhammed (AS) ben ilmin şehri isem Ali onun kapısıdır, şehre gelmek isteyen kapıdın gelsin” diyerek rehberliğine işaret etmiştir. 12 imamın atası ve birincisi olarak velayet makamının sahibidir, rehberdir. Çocuklarınızı zamana göre yetiştirin diyerek bize ışık tutmuş rehber olmuştur. Bunun örneklerini çoğaltmak ümümkündür. (Hasan Müldür(Ha. Mü))(Ali Asker Müldür(A. As. Mü))

 Hz. Ali Allah’ın aslanıdır. Hz. Peygambeirn amcasının oğlu ve damadıdır. Cenab-ı Hak nur-u vilayeti Hz. Ali’ye verdi. Hz. Ali hakkınadır. Alevîlik Hz. Ali ile gelmiştir. Doğruluğundan, Allah’ın aslanı olduğu için. Dündül’ü verdiği için, Zülfikarı verdiği için. O gücü ona Cenab-ı Allah vermişti. Hz. Alisiz islamiyet olmaz. (Hasan Yasevioğlu(Ha. Ya))

 Iki aile var. Biri Muhammedin damadı vasii. Diğeri ise Alevî Bektaşinin nusayrinin beyin ve ruh aynası. Tanrının vec’helerinden biri, 36’ncı ismi.(Hasan Şanlı(Ha. Şa))

 Hz. Ali, Hz. Peygamberin varisidir. Alevîlik için önemi: Veli ‘lullahdır. Hz. Ali’nin öğütlerinden çok etkilendim. Yüce Allah’ın keremi Hz. Ali yüzünde görülmesidir. (Hıdır Yıldırım(Hı. Yı))

 Hz. Ali şeratta 599 yılında dünyaya gelen Ebutalibin oğludur. Kuvvetli bir kpehlivandır. Tarikatta insanlara yol göstene rehberdir, marifette Kemale ermiş bir candır. Hakikatte velayet nurunu sahibir bir veleyullahtır. Hz. Ali İslamın esasını, özünü, ehli imana aktaran islamı yaşayan yaşantına aksettiren islamın özüdür. Hz. Ali(nin özellikleri dört kapıdan görünmek tanrıyı kendi özünden bulmak kainatta ne varsa Kuranda vardır, Kuranda ne varsa fatihada vardır, fatihada ne varsa B harfinde vardır, Bu harfinde ne varsa Altıntaki noktada var işte ben o noktayım. (Hüseyin Kaplan(Hü. Ka))

 Hz. Muhammed ve Hz. Ali birbirinden ayrılmaz bir bütündür. Hz. Muhammed Mürşid, Hz. Ali rehberdir. Hz. Muhammed şeriatı aşikar etmiştir. Hz. Ali Tarikatı kurmuştur. Tarikatta kendisinden sonra oğlu Hz. İmam Hüseyin’e devredilmiştir. Hz. Ali’den Tarikatın rehberi olduğu için etkilendim. Kutsal Kuran-ı Kerim de bir çok ayeti kerimelerde isim geçmektedir. Yüce Allah aslanım demiştir. Bundan dolayı etkilendim. (Hüseyin Er(Hü. Er))

 O ki Allah’ın Arslanı, o ki Muhammedin yeğeni hem damadı, o ki inananların muradı, o ki şah-ı merdan, o ki bir işçi, bir emekçi, o ki bütün evrenin danışmanı, piri, rehberi, mürşidi, o ki tarkat sırrının bilgini, o ilk imamvs. O Hz. Ali’dir. O hem candır, hem canan,dürüstlüğün, sevginin,hoşgörünün,barışın, kardeşliğin, yürekliliğin ilk noktası sembolüdür. O on iki imamların başı müminlerin yoldaşıdır. Her kim onu duyup, tanıyıp, etkilenmeye, sevmeye, yolunda gitmeye, aklına şaşar haline acırım. (Hüseyin Kırca(Hü. Kı))

 Hz. Ali kimdir? Hz. Peygamberin amcasının oğul ve damadıdır. Alevîlikle ve evliyalar piridir, hem zahırdir hem batın ondan etkilenmemizi dille tabir edemeyiz yazmakla bitiremeyiz. (Hüseyin Özgeoğlu(Hü. Öz))

Hz. Ali ilmin şehridir. Yer gök yokken bu yolları o yürütmüştür. Hz. Ali’yi Ali yapan Alililğidir. Has subhanallah ruhlar bezninde onları önder yaratmıştır. O gelcekten ve geçmişten bilgiler verdiği için rehberdir. (Hüseyin Şahin(Hü. Şa))

 “Kunte Enbiyayı sıren ve Kunte mahen Cehren ya Ali” Hz. Muhammed’in söylediği bu hadisi gibi görüyorum. Hz. Ali ile Alevîlik başlamış. Adaletinden, ilminden, etkilendim. Sırına kimes erişememiştir. Hak, hukuka insana ve ilme çok değer verdiğinden. (İbrahim Doğan(İb. Do))

 Hz. Ali candır, canandır, dindir, imandır. Ilmin kapısıdır. Kuranı natıktır. Toprağın babasıdır. Tek kelime ile Hz. Ali her şeye kadirdir. Kutsal bir kişiliğinin ötesinde nuru vahiddir. Evliyadır, veliyullahtır. Hz. Ali yol gösterici büyük bir rehberdir. (İsmail Eker(İs. Ek))

 Hz. Ali lafeta illa alila seyfe illa zülfükar lalahevlavela vela kuvetenilla billah aliyul azim Ali’siz Alevîlik olmaz. Ali’yi Hz. Ali yapan yukarda yazılıdır. (İsmail Özcan(İs. Öz))

 Sabır ve cömertlik(Kazım Kızılgöz(Ka. Kı))

Başımızın tacıdır. Büyük bir rolü vardır. abu ceddimdir, iyi niyeti, dürüst, doğruluk, hak özgürlüğü hepsine bir gözle, göz etmek bundan dolayı bu mertebeye varmıştır. Yerin, gögün arasında bir direktir. (Mahmut Akbulut(Ma. Ak))

 Hz. Ail Hz. Muhammedin amcası Abutalibin oğludur. Arapların Haşimi kolundan. Anasi Haşimilerden esedin kızı Hz. Fatimadır. Alevîlik adını Hz. Aliden almıştır. Merhamet fazilet, asalet ve mertlik semboludur. Hz. Ali diyor ki merhamet olmazsa fazilet kuru kelimedir. Yine Hz. Ali’den güze bir söz Haksızlığa bouyn eğem hakkınla beraber şerefine gider. Hz. Ali Hayber kalesindeki savaşta göstermiş olduğu cesaret ve fazilet beni çok etkilemiştir. Çünkü kapıyı bir eliyle tutup bütün askeri altından geçirtip kaleyi feth etmesi o savaşta en büyük pehlivanla karşılaşıp pehlivanı yıkıp Attan aşağı dtüşürmesiyle dine davet eden edince Hz. Ali’nin Haşa yüzüne tükürmesi ve o anda pehlivanı öldürmedi. Pehlivan sordu niçin öldürmüyorsun Hz. Ali ben yaptığım bütün işleri ve savaşları Allah rızası için yapıyorum diyor. Seni şu an için öldürsem mevsim yani kendim için öldürmüş olurum deyince pehlivan söyle nasıl müslüman olmak Hz. Ali de kelime-i şahadet getir diyor ve pehlivanda getirip müslüman oluyor. Hz. Ali’nin özelliklerinden en önemliside herhangi bir ülke fetedilği zaman müslümanlara yani nimetlerini fakir ve yoksul kimselere veriyordu. Kendisi sıradan bir vatadaş gibi yaşıyordu. Hz. Ail Hz. Muhammede mehraşda rehberlik etmiştir. HZ. Muhammed mehraca çıktığında yolunda aslan yatar. Ve çok koürkar oan kaipten bir ses gelir. Hatemi ağzına ver der Hz. Muhammed de veirr. Aslan sakinleşip Hz. Muhammed yoluna devam eder yani Cenabı Hakla görüşür ve döner mehraşdan dönemden sonra Hz. Ali ile bir sohbet anında Hz. Ali sorar Hz. Muhammede mehraşda neyle karşılaştın ve nasıl geçti, mehraca der. Hz. Muhammed ya Ali hiç sorma çok kortum bir aç aslan ağızını açmış yolumun üstünde yatar gaipten bir ses hatemi ağzına ver. Deyince vardim. Aslan sakinleyti ben ise yoıluma devam ettim. Deyince Hz. Ali İya Muhammed buyurun olun hateminini der. Ve Hz. Muhammed seddat ya Ali Anandan doğduğu görmezse idim sana Allah diyecektim. Der. Onun için biz Alevî ve Bektaşiler Ali Muhammed, Muhammed Ali birdir, imanı kurandan ayıran kördür. Birsi nefi birisi veli. Bizler böyle biliyor, böyel inanmışız ve gerçekte budur her an isbat etmeye tarihler şahittir. (Mahmut Gökçe(Ma. Gö))

 Hz. Ali o dönemdeki insanları şiteten, zülünmden ve putlardan kurtaran ıştır. Allahın zeresi varlığı insandan olduğunu anlatmıştır. Hz. Ali hem yaratıcı hem yaratılmıştır. Kalemde tarifi mümkün değildir. (Mehmet Başpınar(Me. Ba))

 Hz. Ali peygamber efendimizin amcası oğlu ve damadıdır. Pegamberimiz kızı Fatımatı Zöhre ile evlidir. Alevîlik için önemi; Hz. Ali doğruluğu, temizliği, kültürü ile daima ezilenleri zulm edenlerden cevr edenlerden korumuş fakirlere acıyarak peygamberi ve ehlibeyiti seveneler Kuran-ı ve ehlibeyiti birbirinden ayırmayarak izlerinden ayırmayın diye rehberlik yapmıştır. Hz. Ali’yi  Ali yapan özellikler; Hz. Ali temiz huy, temiz ahlak, faziletli insandır. Mürrüvvet ehli takva sahibidir. Hz. Peygamber buyurur. Ali ile Kimizi bir nurdan yaratıldık. Hadis meali Muhammedte buluann insanlık meziyetleri Hz. Ali’de de bulunuyordu. Hz. Ali ilimde, keremde,hisanda, bağışta, lütufta eşi enderi yoktur. Resullullah nübüvet sahibi son peygamberdir. Ali ise onun varisi velayet sahibi imamdı. Hz. Peygamber yine buyurur ki; (Ali hak ile hak Ali iledir) mevlananın dediği gibi Tanrı barigahı saklanan, gizlenen anlamına gelir ki Tanrının ilmi Ali’ye yansımıştır. En birinci hukuk sahibi Ali’dir. Kutsallığı bu yöndedir. Topluma ilmi ile ışık tutmuş aydınlatmıştır. (nehcül belaga kitabı Hz. Ali uslubu ile yazılan eseriir. Kuran dan sonra ikinci kitaptır.)(Mehmet Çelik(Me. Çe))

Hz.Ali’nin kimliği: Ahir zaman Peygamberi Hz.Muhammed’in amcası Ebu Talib’in oğludur. Anası Esed kızı Fatimadır. Miladî 598 tarihinde Kâbe’nin içinde dünyaya gelmiş, Hz.Peygamberin nezaretinde büyütülmüştür. Hz.Muhammed’in peygamberliğine ilk inanan ve de bu konuda “sırdaş” olan Hz.Ali, “keremallahu veçhe” diye anılır. Peygamber’e hem sırdaş hem de “müsahip-gardaş” olara, Peygamberin ruhu ve bedeni ile adeta birleşmiştir. Hz.Peygamber’in kızı Hz.Fâtıma-i Zehra ile izdivaç een Hz.Ali(k.v.), insanlık yolunun meşalesi olan Ehl-i beytin “soy atası” olmuştur. İslamın temel ilkelerinin ihdas edildiği KIRKLAR MECLİSİNİN  “rehberi”,Evliyaların Şâhı, ilim şehrinin kapısı, küffar savaşlarının fatihi, şeriat oğlunun imamı, tarikat oğlunun Pîri, marifet oğlunun önderi, hakikat oğlunun kemaleti, cömertlerin eşsizi, çaresizlerin el tutanı ve ümiztsizlerin ümidi olan Hz.Ali’nin saymakla bitiremeyeceğimiz faziletleri yanında, “yol ve erkânımızın” kurucusu ve “isim babası” olduğundan, Hz.Ali’nin Alevilikteki yeri tartışılmaz ulvî makamdır....

            Şahsımın etkilenme konusuna gelince: Çocuk yaştan beri hanemizde “Muhammed-Ali” sevdası dinleyerek büyüdük. Çok geniş boyutları ile dinlediğim “Hz.Ali faziletleri” ruhuma işleyerek “şiir”e döküp rahatlamağa çalıştım. 26 kıtadan bir iki örnek:

OL İNCİL’DE VASFI OLAN/HEM ONU ANLATIR KUR’AN

CİMCİME’YE GEÇİT SORAN/EBU TURAB OL ALİ’DİR.

                                   TÜRLÜ DONDA GELİP GİDEN/”NUR”DAN HALK OLAN BEDEN

                                   KARANLIĞI AYDIN EDEN/EBU TURAB OL ALİ’DİR.

BATINDA GÖRDÜM “KAMETİN”/ÖĞRETTİLER ÇOK HİKMETİN

AKILA SIĞMAZ KUDRETİN/EBU TURAB OL ALİ’DİR.1

  Hz. Ali’yi sohbetlerde anmak, onun felsefesini ve yaşamını muhabette anlatmak, hatta gönül aleminde tefekkür etmek Aleviler için en makbul ibadettir.Fethi Erdoğan(Fe-Er)

 Yol gösterdi.Abdullah Ceylan (Ab-Ce)

 Hz.Muhammedin amcasının oğlu, damadı, varisi Hasan ve Hüseyininde babasıdır. Allahın sefilüllasıdır. Alevilik inancının en büyük sembolüdür ve alevilik ismi onunla meydana gelmiştir. Hz.Alinin dünya tarihinde yaptıkları bütün yenilikler ve alevi inancının temel yapılarını oluşturması açısından etki yapmıştır. Allahın Arslanı dediğimiz için Abdullah Tayyaroğulları(Ab-Ta)

 Hz.Ali, Hz.Muhammedin amcasının oğlu, damadı, Hz.Hüseyin ve Hz.Hasan’ın atası. Allahın aslanı, ilk müslüman olan ve Kabede dünyaya gelen ilk kişidir. Aynı zamanda ilk imamdır. Aleveliğin ana kaynağıdır. Bir dede olarak Hz.Ali’nin ilminden, adaletinden,doğruluğundan, velayetinden her hareket ve davranışından etkilenmemek mümkün değildir. Hz.Ali’yi Ali yapan özelliklerinin başında mazlumdan yana, haksızlığa karşı sosyal adaletçi olmasıdır. Hz.Ali’nin kutsal kişiliğinin ötesinde bir rehber olması sebebi velayet sahibi olması, Allah’ın vermiş olduğu bir lütufdur. Hz.Ali aynı zamanda zülfükar ve düldül sahibidir.Ahmet Karanfil(Ah-Ka)

 Hz.Ali hem zahiri hem batınidir. Yolu doğru olduğu, gerçek olduğu için önemlidir. Aleviler başından beri Hz.Ali’ye inanmış ve onun yoluna gitmişlerdir.Ahmet Turgut(Ah-Tu)

 Hz.Ali Hz.Muhammedin müsahibi, amcasıoğlu ve HAKKIN kendisidir. Ehl-i beytin kendisi ve yaratıcısıdır.Ali Canpolat(Al-Ca)

 Hz.Ali Ehl-i Beytinin temeli, Hz.Muhammedin damadı ve musahibi amcazadesi ve islamiyeti ilk kabul edenlerdendir. Hz.Muhammed çok sevdiği ve değer verdiği Ali’yi kendisinden sonra müslümanlara önderlik edecek en uygun kişi olarak görmüştü. Buna inanarak “meşru halife” kabul eden, onun soyundan olması gerektiğine inanan bir topluluktu Alevilik. Hz.Ali ve oniki imamlara saygı ve sevgi beslendi. Hz.Ali’den etkilendim. Hz.Ali doğruluktan şaşmayan, adil kahraman bir kişiydi. Ali Doğan(Al-Do)

 Pirdir. Ali Metin(Al-Me)

 Hz.Ali Ebu talip oğlu tanrı sevgilisinin amca oğlu ve damadı allahın arslanı şahı velayet müslümanlığı ilk kabul edenlerdendir. Cesur kahraman savaşçı sanıyorum onu anlatmak sayfalar sığmazonu tanıyanlar dünyanın en şanslı insanları diyorum. Ali Osman Bozdemir(Al-Bo)

 Hz.Ali  Hz.Muhammed (SAV) ın amcasının oğlu ve damadı olup Hasan ve Hüseyinin babasıdır. Hz.Ali nin mertliğe ve doğruluğa önem vermesi Allahın galip aslanı ve velisidir. Ve kabe binasının içinde dünyaya gelmesi başkasına nasip olmamıştır. Bundan dolayı alevilik için önemini arttırır. Doğruluğundan,mertliğinden ve cömertliğinden dolayı etkilendim. Hiç kimseye haksızlık yapmaması, düşkünün ve fakirin yanında olması üstün insanı vasıflara sahip olması onu kutsal kişiliğininde ötesinde bir rehber yapmıştır. Yapmış olduğu büyük velayetiyle peygamberi bile hayrete düşürmüştür. Bertal Yıldırım(Be-Yı)

 Ilmin kapısıdır. Celal Kami(Ce-Ka)

 Adaletli, hoşgörülü incinsede incitmeyen, kul hakkı yemeyen büyük zad.Celal Özkan(Ce-Öz)

 Hz.Muhammedin damadı, imamların bazı Allahın aslanı alevilerin başıdır. Hz.Ali nin kerametlerinden ve yolundan etkilendim. Kerametleridir. Imam olmasındandır. Celal Yüksel(Ce-Yü)

 Islamiyet iki kurumdan meydana gelmiştir. Şöyleki Ali ile Muhammedin nuru bir yaratılmıştır. Hz.Muhammede peygamberlik ve seyitlik verilmiş, Hz.Ali ye ise seyitlik,vasilik ve insanlara birinci imam olarak gönderilmiştir. Hz.Alinin hayatı bütün insanlara büyük ve mükemmel bir ışıktır.Cemal Güler(Ce-Gü)

 Dürüsttür.Cemal Mutluer(Ce-Mu)

 Hz.Ali  mürşittir. Tanrının aslanıdır. Evliyalar şahıdır. 12 imamın başıdır. Ilmin kapısıdır. Islamlığın kurucusudur. Ben bir dede olarak Hz.Alinin sevgisini yani yazıyla ifade edemem. Çünkü hep insanlara doğru yolu göstermiş aslında rehber Hz.Muhammeddir. ali mürşidi kamildir. Onun sırrına akıl ermemiştir. Ancak Aliye aşık olan o aşkı bilir.Cemal Sevin(Ce-Se)

 Hz.Ali  babası abutalip annesi emine doğma Hz.Ali  doğru, dürüst hiçbir yerde bilerek kimsenin hakkını almayan haktan ayrılmayan nefsine hırsına uymuyan büyük bir evliyadır. Hz.Muhammedin en yakın ve en çok güvendiği mekkeden medineye kendisine verilen amanetleri oniki yaşında olmasına rağmen Hz.Aliye verdi daha nice amanetleri Hz.Aliye verdi. Hz.Muhammed mihraçda Alinin keramet ve mucizelerini görmüş ve rehbersin ya Ali demiştir. Çelebi Eken(Çe-Ek)

 Hz.Ali  evelidir. Ahiridir. Alidir. Hem velidir. Özellikleri hakla içiçe oluşudur. Divane Ay(Di-Ay)

 Hz.Ali, Hz.Peygamberin amcası olan Ebu Talib-in oğludur. Annesi Esak kızı Fatimadır. Hz.peygamberin hem amcasının oğlu, hem de damadıdır. Alevilik üzerinde önemi; dürüst oluşu, haksızlığa karşı oluşu, Ehl-i Beytin atası oluşudur. Dede olarak Hz.Alinin ilminden, Hakka hizmetinden, Allahın arslanı oluşundan etkilendim. Çünkü, Hz.Ali  devamlı yoksulların haklıların yanında, haksızlıkların karşısındadır. Yoksullara yardım etmiş, kendine ait hiçbir mal mülk kazanmamış tüm kazancını yoksullara dağıtmış ve bunu yaparken hiçbir şekilde çıkar gözetmemiştir.Elvan Çelen(El-Çe)

 Hz.Peygamber (S.A.V.) efendimizin amcası Ebu Talibin (R.A) oğlu ve damadıdır. Sadece alevilik için değil islamiyetin devam etmesinde en büyük rol onundur. Hz.Peygamber (S.A.V) efendimizin: Ali Küntüma Enbiyayı Sırren ve küntümaen cehren (Ali cümle peygamberlerle sırren geldi ve benimle aşikar oldu.) hadisleri beni etkilemiştir. Tevazu sahibi olması en büyük özelliğidir.  Gene Hz.Peygamber (S.A.V.) efendimizin: Ene medinetül ilmi ve Aliyyün babüha ve men eradel ilim felyetil bab.(Benilmin şehriyim, Ali kapısıdır. İlim isteyen kapısına gelsin) hadisleri rehberliğinin önemidir. Feyzi Erdoğan(Fe-Er)

 Hz.Ali  muhammedin amcasının oğlu olup aşimi sülalesindendir. Ve peygamberin damadıdır. Hz.Ali efendimiz çok sabırlı biridir. Aleviliğin ilk kurucusu odur. Peygamberin en güvendiği sır kişisidir.Halil İbrahim Dişli(Ha-Di)

 Imamet hazinesinin anahtarı, nuru Ali, Hidayet güneşinin ışığı, parıldayan ay sensin Ali, izzet gömleğinin şahı imamların tacısın, Vahiy ilminin deposu, Allah’ın hidayet nuru Ali, Lemyezel yani yok olmayan Allah’ın hikmetlerinin sırrı, esirgeyen Allahın gizli ilminin sırlarının hazinesi Ali, Mustafanın peygamberlerin ve de imamların ilminin kapısı, senin ilim meclisinde herkes bulunur Ali. Faziletine eşitlik açısından güneş ve ay yeterlidir, senin için inançlı insanlar mum gibi yakılır Ali. Hasan Akkaya(Ha-Ak)

 Hz.Ali  peygamber ile Ali bir nurdan oluşmuştur. Aliyi Muhammedden, Muhammedi Aliden ayırmayız. Peygamber ilmin şehridir. Alide kapısıdır. Islamiyetin önemini bunlar yaymıştır.Muharrem Arslan(Mu-Ar)

 z.Ali  Hz.Muhammed in amcası olan Ebu Talibin oğludur. Ayrıca Hz.Muhammed in kızı fatima ananın kocası ve hz.hasan Hz.Hüseyin inde babalır bu şeriat ahkamına göre böyledir. Bana sorarsanız Hz.Ali  bir nuru vahittir. Her devirde bir kimlikle baş göstermiştir. Kandili kudretten bir nurdur. Zaten icraatıda onu göstermiştir. Murtaza Dinçer(Mu-Di)

 Hz.Ali  islamın önde gelen koruyucusu ilim,kültür,ilham dolu bir evliyadır. Bütün islama ilimden,irfanden rehber olan allahın aslanı şahi merdan alidir. Hz.Ali  alevilerin piridir. Hz.Ali  den ben değil Hz.Muhammed den bu yana tüm evliyalar,pirler etkilenmiştir. Tüm ermişlerin rehberidir.Hz.Ali  dürüstlüğünden,iyiliğinden turablığından,her yönünden üstülüğü mevcuttur.Musa Çetinkaya(Mu-Çe)

 Hz.Peygamber in amcası oğlu ve damadıdır. Aleviliğe önderlik yapmıştır. Onun ahlaki ve insani değerleri beni etkilemiştir. Doğruluğu, dürüstlüğü, yardım severliği,liderliği ve haksızlıklara karşı koyuşu, hoşgörü ve bağışlayıcı olmasıdır. Yer su iken gök duman iken cebraile rehber oldu. Insanlara hoşgörüsü ve yol göstericiliğiyle cömertliğiyle rehberdir.Mustafa Başaran(Mu-Ba)

 Hz.Ali  Allahın arslanı alevilik yolunun kurucusudur. Allah muhammed ali yolunda alevilik yoluna hor bakanı öldürüp yolun sahibi olmasıdır. Bir ehlibeyt  yolunu kurması ve o yolun sahibi düşmanlardan ve şerrinden koruması ve alevilik yolunun rehberi olmasıdır. 12 imamlarında başıdır. Evveli ahiri Ali’dir Ali.Mustafa Doğan(Mu-Do)

 Evliyalar şahıdır. Allahın arslandırı. Nebilerin velilerindir. Önemlidir. Allahın arslanı olması. Emeli de o ahride o ve evliyalar şahıdır.Mustafa Güler(Mu-Gü)

 Hz.Ali  halifetullah vasii resulullah imamel müttkıyndır. Veliyullahtır. Ilimde adalette sevgide güzel ahlakta secaatte insaın en yüce değerleri kendisinde cam etmiş kamil insandır. O nedenle severiz kutsal kişiliği ve ilahi önderdir.Mustafa Güvenç(Mu-Gü)

 Nurdan geliş.Nesimi Demir(Ne-De)

 Hz.Ali  bizim herşeyimizdir. O ehlibeytin atası,peygamberimizin damadı, Allahın arslanı bütün peygamberlerin gizli dostu ve yardımcısıdır. Onu üçbeş satırla anlatmak mümkün değildir. O rehberdir. Doğru yolun göstercisidir. Ilim şehrinin kapısıdır.Niyazi Arslan(Ni-Ar)

 Hz.Ali  Allahın arslanı,peygamberin amcası oğlu fatma fuzerenin eşi, sahibi taculdümdal zülfükardır. Zalimi zulmu hakkı olanlara muhammed dinine davet yoluyla getirmiştir.Nuri İmre(Nu-İm)

 Ali inancı alevilerce müminlerin sahıdır. Allahın emri ilahisiyle münkirlerinde arslanıdır. Kesseler vucudum kalmassa tende derib geçmeyiz. Babu aliden haydariyem haydarım.Paşa Akkaya(Pa-Ak)

 Hz.Ali  peygamberimizin amcası oğlu damadı Tanrının aslanı olarak kabul edmişizdir. Hatta kainat yaratılmadan Muhammed Ali ve Fatıma, Hasan Hüseyin nur olarak var olduklarına inanırız. Hz.Ali  dürüst insancıl ve paylaşımcı oluşu ve tüm insanlardan üstün niteliklere sahip olması beni etkilemiştir.Remzi Erdoğan(Re-Er)

 Hz.Ali  Allahın aslanıdır. Alevilik içinde önemi rehberdir. Biz Hz.Ali  yi seven muhammedi sever muhammedi seven Hz.Ali  yide sever. Aleviliğin kutsal varlığı Alidir. Aleviliği dünyaya yaydığı için o kutsaldırk ve de rehberdir. Daima o kutsal olduğu kadar da edebi ve ebediyen cemlerimizde anılmadan geçemeyiz aleviliğin kuruluşundan Hz.Ali  nin yeri mekanı vardır. mevcutlar kutsaldır. Ve devam edecektir.Rıza Aslan(Rı-As)

 Hz.Ali  Muhammet efendimizin damadı ve amcası oğludur gerçek bir veliyullahtır.hz.Alinin islamiyetteki hizmeti ve insanlığa verdiği değerinden dolayı etkilendim. Hz.Ali  yi Allah ve peygamber efendimizin emirlerini harfiyen yerine getirme özelliğine sahip olduğu için. Hz.Ali  hakkı özünde gördüğü için ve dürüstlüğü ile halka rehber olmuştur.Rıza Büyükşahin(Rı-Bü)

 Hz.Ali  ebutalibin oğlu muhammed mustafanın damadıdır. Alevilik için önemi gerçek sözlü gerçek bir kimse ve hakkınan hak olan ve cenabi Allahda ona bana çok yakınsın dediği için haktala hazretleri bu yolun kuruculuğunu ona vermiş bu yolun sahibi piri pak  muhammed alidir. Alinin özellikleri çok keramettir. Cenklerdeki kahramanlıkları vardır. Hz.Ali  hazreti ali yapan o zamanki kufanları irşat edip insanları putperese tapmadan kurtarmıştır. Daha ufak yaşlarında iken yani 7 yaşında iken ve Hz.Peygamber ben dünyadan göçünce yerime vasum alidir demiştir. Hz.Ali  ye onun Hz.Ali  denilmiş daha çok şeyler vardır.sığmaz.Rıza Özer(Rı-Öz)

 Hz. Ali Ebu Talip Hazretlerinin oğludur. Peygamberimizle amca çocuklarıdır. Peygamberimizin damatları Hz. Fatma’ nın eşidir. Hz. Hasan ve Hz Hüseyin’ i Deşti Kerbelanın birinci Masumu Pak Hadi-i Ekberin Babalarıdır. Aalevilikte önemi tairkatın başıdır. Erenlerin evliyaların başıdırr Lüdün ilminin serçeşmesidir. Allah’ ın arslanııdr. Alevi dedelerinin cettidir. Seyfi Oğuz (Se-Oğ)

 Hz. Ali; imamların başı, evliyaların şahı, bütün ocakzadelerin atası, Hz. Resulun Miraç’ ta gördüğü Şir (Allah’ ın Aslanı) Türkçe’ de yücedir. (kısaca) dede olarak. Şinasi  Erdoğan (Şi-Er)

Hz. Ali peygamberin amcasının oğlu ve damadıdır. Ve Veliyullahtir. Mücüzatları ile faziletleriye tüm isalm alemine rehber olmuştur ve Ehlibeyt’in atasıır. Hz. Peygamber dahi Hz. Ali’ nin faziletlerinden devamlı bahsetmiştir. HZ. Peygamber yine buyuryor ki; Cenabı allah bana 4 kişiyi sevdiğini beyan eyledi benim de bunları sevmemi buyurdu, kimlerdi ya Resullahlah sordular Ali onlardandır, Ali onlardandır, Ali onlardandır. Abuzer, Mıktad ve Salman’ dır ve Ali’ siz Alevilik olmaz ve Hz. Ali’nin faziletleri kitaplara sığmaz. Şevki Demir (Şe-De)

 Hz. Ali Allah’ ın en sevdiği kişi, bizce Allah’ tır ama o söylenmez, peygamberin damadıdır. Hamza Hoca Toraman (Ha-To)

 Hz. Ali , HZ. Muhammet’ in amcasının oğlu ve damadıdır. Insanlığa örnek olan bir kişiliği, davranışı, insan ve doğa sevgisi olan biridir. Onun içindir ki Aleviler onun davranışını, görüşünü kendisine örnek kabul etmiştir. Yusuf Çalışkan (Yu-Ça)

 Hz. Ali ve Ehlibeyt anlatmaya bizim kalemimizin gücü yetmez. Uzun bir yazı okuyanları yoracağım ama Sultan Nevruz da yaptığım bir konuşmanın fotokopisini sunuyorum. Benim gönlümdeki Hz. Ali işte budur. Ali Rıza Uğurlu (Al- Uğ)

 O bir yol şahıdır, nefsine dizgin vurmuş, her kötülüğü yenmiş Hz. Ali olmuş. Veli Tanrıverdi (Ve-Ta)

 Peygamberden sonra ikinci şahıs. (Nevzat Demirtaş(Ne-De))

 Hz. Ali okuduğumuza göre, anası, babası ayrıca Hz. Muhammedin amcasının oğlu olduğu, soy olarak Ademe dayandığı, çocuklarının var olduğu, buna karşı insan üstü sıfatlarının bulunduğu, alim olduğu, tarikat lideri olduğu, Hz. Muhammedin (Ben birbilgi şehriyim bu şehrin kapası Ali’dir) demesi, (Beni seven Ali’yi sever, Ali’yi seven beni sever, Allahı sever) demesi. Ali bütün peygamberelerle gizil geldi benimle aşikat geldi demesi. Halifelik döneminde valilere yazdığı emirlerde sosyal adaleti temin edin, vatandaşlara zulüm yapmayaın demesi Hz. Mevlananın yazılarında Ali’yi met etmesi Ali’Ye insan üstü bir sıfat vermektedir. Yazarların yazdıkları kitapları okuduğumuzda Hz. Ali hayatı boyunca doğruluktan ayrılmamış ve doğruyu söylemiştir. (Ali Özcan (Al-Öz))

 İmam Ali, Ebu Talib’in oğludur. Ebu Talib Mekke’nin büyüklerinden, Beni Haşim’in reisidir. İnasn, Tanrı’nın yer yüzündeki en görkemli işareti olduğunu kabul eden bir külütr için önemi elbetteki büyüktür. Çünkü Tanrının özü olan insan en özgür, bilinçli ve aktiftir. Ali (A) Adem yaradılmadan önce Muhammed (A) le bir nudrandır. Muhammed –Ali var oluş otesi birer melektirler. Bir Evladı Resul ve Ehlibeytten gelen bir dede; İmamların başı olan ve Ehlibeytin atası olan Hz. Ali (SA)dan etkilenmez. Muhammed – Ali’nin bütün güzelliklerini üzerinde taşıması lazım ki pirlik vasfını kazanabilsin. Ali’yi Hz. Ali(SA) yapan özelliler, haklğı, adaletli oluşu, cömertliği, şiri yezdanlığı, merhametli oluşu, ilmi ladun sırrının sahibi oluşu ve turaplığı gibi daha nice saymakla bitiremeyeceğimiz özellikleridir. Çağının ötesi, çağının ve sonraki gelecek çağların “İnsanı Kemali” oluşudur. Onun içnide; Tanrı, Evren ve İnsan üçlemini yer yüzündeki rehberidir. (Hüseyin Yalçın(Hü-Ya))

 Hz. Ali zahiri anlamda Fgatıma’dan ve Ebu Talib’den olmadır. Batını onlardan Hz. Ali dünya kurulmadan evvel yer gök derya iken Cebrail ile rehber olan Hz. Ali’dir. 124.000 peygamberle sırren gelen Hz. Muhammed’le aşikare dünyaya gelmiştir. Ali’nin sırranı kimse erememiştir. Hz. Ali İslam’ın kılıcıdır. Hz. Muhammed’in tek halifesidir. Hz. Ali canlı Kurandır, Hz. Ali on iki imamın ilki ve tarikatın kurucusudur, Alevîlik Hz. Ali’nin ismidir. (Mustafa Özer(Mu-Öz))

 1 bk.F.Erdoğan, Şiirlerde Ahlaksal Yaşam ve Barışık Düzen CAN yayınları/İst. S.28