Pir Sultan Abdal’ın Efsanevi Yaşam Öyküsü

CEM Vakfı

Haber Bülteni

 

AYHAN AYDIN
 
Bir Sufi Türk Halk Kahramanı, Tiyatro Ayna’yla Sahnede Destanlaşıyor!

 

Pir Sultan Abdal’ın Efsanevi Yaşam Öyküsü

 

Viran bahçelerde bülbül öter mi?

Gönül eğlencesi gül olmayınca

Merhemsiz yaralar onar biter mi?

Bir gerçek veliden el olmayınca

 

Pir Sultan’ım baştan dalga aşırır

Taşırır da aşıkları coşurur

Her bildiğin rehber çiğ mi pişirir?

Yanıp ateşlere kül olmayınca

 

 

Türk Tiyatrosuna Adanan Bir Yaşam Ve Halkın Bağrından Çıkan Emektar Bir Tiyatro Gurubu; Dilek Türker-Tiyatro Ayna

 

Dilek TÜRKER - Tiyatro Ayna kurulduğu günden bu yana sadece Türk yazarlarının eserlerini oynamaktadır.

 

Dilek Türker, tiyatrosunun 15. kuruluş ve sanat yaşamının 40. yıldönümlerini Pir Sultan Destanı’yla buluşturarak kutlamaktadır.

 

Tiyatro Ayna; kültürümüzün bu çok önemli simasını, birbirinden değerli sanatçılarla, sazıyla, sözüyle, semahıyla yeniden bizlerle buluştururken, onu tarih sahnesindeki yerinden alıp, hayatın içinde insanlarımızın arasındaki gerçek yerini koyuyor.

 

Haksızlığın Önünde Yaşamını Ortaya Koyan Alevi İslam İnancının Büyük İsmi; Pir Sultan Abdal

 

Pir Sultan Abdal XVI. Yüzyılda, Sivas yöresinde yaşamış, inancı uğruna türlü cefalara katlanmış bir isim olarak halk arasında Alevisiyle, Sünnisiyle çok sevilen bir toplum önderidir.

Anadolu’nun değişik yerlerinde Onun yaşadığı kabul edilen ve ona atfedilen büyük ocak merkezleri vardır.

Anadolu Alevilerinde, inancın temel kaynağının bulunduğu yerleri ifade eden ocaklara bağlı dedeler, dergahlara bağlı babalar tarih boyunca bu inançtan insanların ilham aldıkları, eğitim gördükleri, kutsal kabul ettikleri mekanlar olmuştur.

Bu nedenle bugün hala Aleviler ocaklara, dedelere, kutsal mekanlara çok büyük önem vermektedirler.

Bugün Pir Sultan Ocağı’nın ana merkezlerinden birisi de Tunceli Pülümür’dedir. Hacılı Köyü’ndeki Pir Sultan Ocağı’nın/cemevinin tarihinin dört yüz yıl önceye dayandığı bilinmektedir.

Bu nedenlerle Pir Sultan Abdal, hem zorbalığa karşı verilen mücadelenin öncü bir ismi, hem de Alevi İslam inancından olanların çok önem verdikleri bir Alevi ocağının kurucusu bir dededir.

 

Türk Dili’nin Büyük Ustası Pir Sultan Abdal, Bu Sefer Sahnede Sevenleriyle Buluşuyor!

 

Alevi İslam anlayışının inanç ve kültür boyutlarını tüm eserlerinde benzersiz bir şekilde dile getiren, bu inancın ulu yedi ozanından birisi olarak kabul edilen ve söylemiş olduğu nefesleri beş yüz yıl boyunca Anadolu ve Balkanlar’da cemlerde okunan, Türk Dili’nin en büyük ozanlarından Pir Sultan Abdal, çok güzel bir oyunla tiyatro sahnesinde sevenleriyle yeniden buluşuyor.

 

Halkının Bağrında Açmış Kızıl Gonca Gül Pir Sultan!

 

Pir Sultan Abdal’ın yaşam öyküsü; aynı zamanda bir insanlık destanıdır da.

Hz. Ali’yi kendine kılavuz yapan; haksızlıklar karşında Hz. Hüseyin’den aldığı ilhamla sözünü yobaza, yoza, hiç çekinmeden söyleyen ve bu özelliğiyle asılsa bile ölümsüzler arasına katılan Pir Sultan Abdal, halkının bağrında hiçbir zaman solmayacak bir kızıl gonca gül olarak açmıştır. O hep sevenlerinin kalbinde yaşamıştır, bundan böyle de yaşayacaktır.

Onun yaşamı, örnek bir yaşam; onun yaşam felsefesi de tüm büyük düşünürlerin ve ozanların yaşamlarının aktığı bir tasavvuf ırmağıdır.

Alevi İslam inancının tüm kültürel ve felsefi zenginliklerini araştırıp, yaşatmak için mücadele veren CEM Vakfı’nın ev sahipliğiyle, Akatlar Kültür Merkezi’nde, 30 Kasım’da yapılacak galayı siz değerli basın mensuplarının onurlandırmasını diliyoruz.

Konuyla ilgili basın toplantısına da katılmanızı bekliyor, sevgi ve saygılarımızı sunuyoruz. 

Yer: Beşiktaş Belediyesi Akatlar Kültür Merkezi, Zeytinoğlu Cad. No: 9

Tarih: 26 Kasım 2004, Saat:  12.00

 

Pir Sultan Abdal Oyunun Galası Yapıldı

 

Mahmut Gökgöz’ün yazıp yönettiği, Pir Sultan Abdal Oyunu, Beşiktaş Belediyesi Akatlar Kültür Merkezi’nde gösterime girmesinden sonra, sevenleri tarafından büyük bir ilgiyle karşılandı.

Dilek Türker Tiyatro Ayna gurubu tarafından, Genel Sanat Yönetmenliğini Dilek Türker’in yaptığı oyunun gerçekten de çok orijinal ve güzel olan kostümlerini Osman Şengezer tasarladı. Oyunun kareografini Nasuh Barın yaparken, ışık tasarımını Yüksel Aymaz üstlenmişti.

Gerçekten oldukça zengin bir oyuncu kadrosuyla sahne bulan Pir Sultan Abdal Oyunu’nunda  Pir Sultan Abdal’ı Metin Coşkun canlandırdı.

30 Kasım’daki galada ise salonu dolduran onlarca seçkin davetli, bu oyunun büyüsünde, sahne kapanırken tüm sanatçıları ve emeği geçenleri ayakta alkışladılar.

Kısa ama her zamanki gibi özlü konuşmasıyla oyunculara teşekkür eden Prof. Dr. İzzettin Doğan, Pir Sultan’ın kimliği hakkında da bilgi verdi.

Oyuncular: Nurettin Özşuca, Özgür Dereli, Bertan Dirikolu, Teoman Gülmez, Mürsel Yaylalı, Sinem Koyun, Gürsan Onurlu, Oya Okar, Metin Coşkun, Ufuk Karakoç, Zeyno Üstünışık, Enginay Gültekin, Devrim Evin, Ercüment Serpil, Bertan Dirikolu, Sinem Koyun, Matmut Gökgöz, Cem Zeynel Kılıç, Serpil Koçkiri, Rezzak Aklar, Emin Önal, Teoman Gelmez.

 

 

PÝR SULTAN ABDAL

Yüzyýllarý aþýp gelen bir isim Hakk ve Halk aþýðý Pir Sultan Abdal ismi.

Mensubu olduðu Alevi-Bektaþi Toplumunun içinden çýkýp, bu Toplumun inançlarýný, kültürünü, felsefesini þiirlerinde emsalsiz bir þekilde iþleyip yansýtýrak gönüllerde silinmez yer edinmiþ olan Pir Sultan Abdal, bir Alevi dedesidir.

Hakk -Muhammed -Ali aþkýnýn þiirlerinde benzersiz þekilde görüldüðü Pir Sultan Abdal, Anadolu insanýnýn duygularýna, düþüncelerine tercüman olmuþ bir ulu ozan. Pir Sultan Abdal’ýn türküleþmiþ þiirlerini bilmeyen, en azýndan birkaçýný ezbere okumayan yoktur, Türkiye’de.

Derin bir lirizmi içeren türküleri Anadolu insanýnýn zaman zaman sýðýndýðý bir sýðýnak olmuþtur.

Evren-doða-insan iç içeliðini, dünyanýn türlü sorunlarýný sevgi temelli olarak iþleyen Pir Sultan Abdal, Türk Halk Ozanlýðý geleneðinin en önemli isimlerinden de birisidir.

Aleviler ve Bektaþiler’in en sevdiði, benimsediði 7 büyük ozandan birisi olan Pir Sultan Abdal’ýn þiirleri istisnasýz tüm Alevi-Bektaþi tekkelerinde yüzyýllar boyunca okunmuþtur.

Onun benzersiz bir söz ustalýðý ve içtenlikle söylediði duvaz imamlar, nefesler Alevi-Bektaþi Ýnancý’nýn temel ibadet þekilleri olan cemlerde dedelerin, zakir ve aþýklarýn okuduklarý en güzel Türkçe Ýbadet sözleri ve melodileri  olmuþtur.

Yaþamý hakkýnda bilgilerin menakýpnamelere, söylencelere karýþarak günümüze geldiði Pir Sultan Abdal hakkýndaki tarihi bilgilerde, çeþitli çeliþkiler olmasýna raðmen, Onun XVÝ. yüzyýlda yaþayan ve Hýzýr Paþa tarafýndan inanç ve düþünceleri yüzünden asýlarak idam edilen bir büyük Hakk ve Halk aþýðý Alevi olduðu biliniyor.

Yüzyýllar boyunca ismi gönüllerden gönüllere akan, ayini cemlerde en yüce makamlarda, duazda imamlarý, deyiþleri, mersiyeleri okunup zikr ve þükranla  en ulu ozan olarak anýlan, Osmanlý’da zalime baþkaldýrýnýn simgesi, sembolü olarak bayraklaþtýrýlan, anýtlaþtýrýlan Pir Sultan Abdal ismi etrafýnda bir kült oluþmuþtur.

Pir Sultan Abdal bizim yaþamýmýza girmiþ, bizim olmuþ, hala da bizimle yaþayan bir Ozan.

Biz Onu sevgilerimizle, duygularýmýzla yaþatmýþýz.

Ona Onun adýný kullanarak þiirler yazmýþýz.

Hatta hatta bugün dahi birçok kiþi Onun beyitlerine özenerek þiirler yazmaktadýr.

Pir Sultan Abdal     acaba tarihin hangi diliminde yaþadý?

Birçok araþtýrmacý Onun tarihin bir zaman diliminine yerleþtirmiþlerdir. Yavuz Dönemi’ne, Kanuni Dönemi’ne, daha sonraki dönemlere...

Öyle bir çeliþki içerisindeyiz.

Hakkýnda yeterince bilgi de yok. 

Pir Sultan Olayý Hýzýr Paþa’dan ayrý düþünülemiyecek olay.

Fakat ayný dönemde birden çok Hýzýr Paþa’nýn yaþadýðýný görüyoruz.

1578’li yýllarda Sivas’ta valilik yapmýþ Hýzýr Paþa var.

Ayný dönemde 2. Þah Ýsmail Olayý da var. “ Düzmece Þah Ýsmail Olayý” yani. Bu Olay da 1578’li yýllarda baþlýyor.

Pir Sultan da bu dönemde yaþamýþ olmalý.

Türlü çilelerle, zorluklarla geçen bir ömrün sahibi Pir Sultan Abdal, ayný yolun yolcusu olan Aleviler gibi her türlü baský ve sindirmeye karþýn inancýný yaþatmýþ, bundan ödün vermemiþ bir halk adamýdýr.

Alevi ocaðýnda piþip, hamlýktan kamil insan mertebesine ulaþan Pir Sultan Abdal, Ozanlýðýnýn da ötesinde  bu inancý içten benimsemesi 12 Ýmamlar, Ehli Beyt katarýna katýlmasýyla, haksýzlýklar karþýsýnda Þah Hüseyin misali çekinmeden direncini de gösterebilmesiyle de Hallacý Mansurlar, Seyyid Nesimiler, Þeyh Bedreddinler gibi ölümsüzler arasýna katýlmýþtýr.

                              

Kaynaklar:

                              

Ýbrahim Aslanoðlu, Pir Sultan Abdallar, Erman Yayýnlarý, l984.

Pertev Naili Boratav-Abdülbaki Göpýnarlý, Pir Sultan Abdal,  Der Yayýnlarý, 1991.

Asým Bezirci, Pir Sultan, Evrensel Kültür Kitaplýðý, 1992.

Sabahattin Eyuboðlu, Pir Sultan Abdal, Cem Yayýnlarý, 1997.

EKİN İDİK OLDUK HARMAN, AYHAN AYDIN, (ALEVİLİK BEKTAŞİLİKLE İLGİLİ HABERLER, ETKİNLİKLER, SÖYLEŞİLER, YORUMLAR, FOTOĞRAFLAR – 1992 - 2004), 2005, İstanbul, KAHRAMAN OFSET, (SAYFA: 329-332)